By U seriji članaka ćemo se osvrnuti na prava i načine učešća građana u procesima donošenja i sprovođenja odluka na lokalnom nivou. Do sada smo pisali o Građanskoj inicijativi, Zboru građana i Referendumu.
U ovoj seriji članaka smo se mogli upoznati sa načinima putem kojih građani mogu učestvovati u donošenju i sprovođenju odluka. Jasno smo opisali koje korake je potrebno preduzeti kako bi se zadovoljili principi demokratičnosti i promjena na lokalnom odnosno mikro nivou.
Lokalni referendum – Ilustracija
Da bi se prethodne inicijative odnosno mehanizmi kvalitetnije i brže sproveli a njihove mogućnosti iskoristile na pravi način, lokalne odnosno mjesne zajednice bi trebale imati proaktivne i požrtvovane članove ali prije svega kvalitetne predsjednike mjesnih zajednica, koji su izabrani voljom građana putem zakonski definisanih pravila.
Ljubav prema zajednici i njenom napretku je svakako prvi preduslov koji bi predsjednik mjesne zajednice trebao ispunjavati.
Zakon o lokalnoj samoupravi nam govori da građani osnivaju mjesnu zajednicu, u skladu sa odlukom skupštine a njome se uređuju uslovi osnivanja, poslovi, organi, organizacija i rad organa, način odlučivanja, finansiranja i druga pitanja od značaja za rad mjesne zajednice.
Umjesto građana skupština Opštine može, kad je to neophodno radi ostvarivanja prava i dužnosti građana, privremeno do osnivanja mjesne zajednice obrazovati mjesne zajednice.
Ilustracija
Po poslednjoj dostupnoj Odluci, do koje smo mi mogli doći u Registar mjesnih zajednica za opštinu Danilovgrad, upisne su sljedeće mjesne zajednice:
1. Mjesna zajednica Orja Luka,
2. Mjesna zajednica Danilovgrad II,
3. Mjesna zajednica Jelenak,
4. Mjesna zajednica Vražegrmci,
5. Mjesna zajednica Danilovgrad III,
6. Mjesna zajednica Gostilje,
7. Mjesna zajednica Gorica,
8. Mjesna zajednica Zagarače,
9. Mjesna zajednica Danilovgrad I,
10. Mjesna zajednica Slap,
11. Mjesna zajednica Mosori,
12. Mjesna zajednica Kosovi Lug,
13. Mjesna zajednica Novo Selo,
14. Mjesna zajednica Bandići,
15. Mjesna zajednica Spuž.
Mandati Savjeta i Predsjednika Mjesnih zajednica su istekli prije tri godine. U toku je proces sazivanja Zborova dok su Savjeti nekih mjesnih zajednica izabrani i organizuju, za početak, akcije uređenja puteva na svojim teritorijama.
U mjesnoj zajednici građani odlučuju i učestvuju u odlučivanju o ostvarivanju lokalnih potreba i interesa u oblastima: uređivanja naselja, stanovanja, zaštite potrošača, kulture, fizičke kulture, zaštite i unaprjeđivanja životne sredine, kao i drugim oblastima života i rada, u skladu sa statutom.
Dakle građani, u međusobnoj komunikaciji ili komunikaciji sa Predsjednikom mjesne zajednice, odnosno Savjeta, mogu ka Skupštini opštine odnosno Opštini upućivati različite vrste inicijativa kroz koje artikulišu svoje potrebe.
Uzmimo za primjer problem komunalnog otpada ili zagađenja rijeke Zete – Građani putem i preko svojih mjesnih zajednica mogu eksplicitno tražiti rješavanje problema npr. redovniji odvoz otpada, postavljanje novih kontejnera, češće patrole na rijeci Zeti, češće kontrole kvaliteta vode i sl.
Park prirode Rijeka Zeta, Landža
Kao što se može zaključiti, podnesene inicijative moraju dobiti konkretan odgovor od Skupštine opštine odnosno Opštine u vidu odbijanja inicijative ili konkretnih aktivnosti na terenu.
Često se pogrešno percipiraju obaveze kako Skupštine opštine, Opštine i Javnih preduzeća. One po pravilu svakodnevno rade na unapređenju života građana i servisiranju potreba lokalnog stanovništva i preduzeća. Bez konkretnih informacija sa terena i definisanih potreba lokalnog stanovništva ne može se očekivati adekvatan i pravovremen odgovor na probleme sa kojima se susreću mjesne zajednice.
Uzmimo za primjer mjesne puteve, neuređena izvorišta, nedostatak vode ili bilo koji drugi problem lokalnog stanovništva – oni se jednostavno ne mogu naći na prioritetnoj listi ukoliko SO, Opština ili Javna preduzeća direktno nisu upoznata sa istima. Kada kažemo direktno, mislimo putem jasno zakonski definisanih mehanizama. Priče iz kafana, komentara sa društvenih mreža, čak i medija nemaju ni približno veliku snagu kao zakonski mehanizmi.
Finansiranje i transparentnost
Sredstva za finansiranje mjesnih zajednica za zadovoljavanje potreba građana obezbjeđuju se iz:
– prihoda Opštine koji se ustupaju mjesnoj zajednici;
– sopstvenih sredstava građana koja se udružuju neposredno, putem samodoprinosa ili na drugi način;
– donacija pravnih ili fizičkih lica;
– naknada za usluge koje svojim aktivnostima ostvaruje mjesna zajednica, u skladu sa odlukom Skupštine opštine;
– poklona i drugih sredstava.
Registar mjesnih zajednica vodi nadležni organ lokalne uprave.
Upisom u registar mjesna zajednica stiče svojstvo pravnog lica.
Sadržaj i način vođenja registra mjesnih zajednica utvrđuje Ministarstvo.
Građani imaju pravo da podnesu inicijativu nadležnim organima opštine radi razmatranja i odlučivanja o određenim pitanjima od interesa za lokalno stanovništvo.
O podnijetoj inicijativi nadležni organ lokalne uprave dužan je da zauzme stav i u roku od 30 dana o tome obavijesti podnosioca inicijative.
Ako organ ne postupi po inicijativi iz stava 1 ovog člana, podnosilac inicijative može da se obrati predsjedniku opštine ili skupštini.
Građani imaju pravo na građansku inicijativu.
Građanskom inicijativom predlaže se donošenje ili promjena akta kojim se uređuju značajna pitanja iz nadležnosti lokalne samouprave.
Statutom se utvrđuju pitanja o kojima se može pokrenuti građanska inicijativa, potreban broj potpisa građana za pokretanje inicijative, postupak po inicijativi i druga pitanja od značaja za građansku inicijativu.
Ako nadležni organ ne prihvati građansku inicijativu, o pitanju o kojem se pokrenula građanska inicijativa može se raspisati referendum koji će se održati u roku od 90 dana od dana donošenja odluke.
Zbor građana, većinom glasova prisutnih građana, usvaja zahtjeve i predloge i upućuje ih nadležnom organu.
Organi opštine dužni su da, u roku od 60 dana od dana održavanja zbora građana, razmotre zahtjeve i predloge i o njima obavijeste građane.
Način sazivanja zbora građana, način rada i odlučivanja uređuje se statutom ili posebnim aktom opštine.
Na mjesnom referendumu građani sa dijela teritorije opštine izjašnjavaju se o pitanjima iz nadležnosti lokalne samouprave.
Uslovi i način sprovođenja i pitanja o kojima će se građani izjašnjavati mjesnim referendumom utvrđuju se statutom.
Nastaviće se….
Comments