By Rješenjem Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, broj 0 I – l 61/1 52, imenovana je stručna Komisija za sagledavanje aspekata lokacije „Landža“ (u daljem tekstu: Komisija), koja je predviđena za izgradnju postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u opštini Danilovgrad, u skladu sa članom 51 Uredbe o organizaciji i
načinu rada državne uprave (,.Službeni list Crne Gore”, br. I 18/20, 121/20, 001/21, 002/21, 029/21, 034/21, 041/2 I ), u sljedecem sastavu:
1. dr Milan Gazdić, predsjednik
2. Marina Izgarevic Pavicevic, član
3. dr Dušan Bugarin, član
4. Mirko Žizic, član
5. dr Miloje Šundic, član
6. Radovan Bojovic, član
7. mr Goran Gorašević. član
8. Valerija Saveljic, član
Komisija je sačinila sledeći Izvjestaj, koji prenosimo integralno:
U prethodnom periodu, u zakonom defininisanom postupku, potpisana je peticlja gradana kojom se insistira na preistpitivanju opravdanosti izgradnje objekta postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV) na lokaciji „Landža“-Danilovgrad.
Naime, u vezi sa navedenim projektom ističemo sljedeće činjenice koje se odnose na Prostorno urbanistički plan (PUP) Opštine Danilovgrad i Detaljni urbanistički plan (DUP) Danilovgrad Centar, a koje se primarno odnose na postupke iz oblasti zaštite životne sredine:
– Dokument koji je trebao da ocijeni uticaj DUP-a Danilovgrad Centar na lokalnu zajednicu i na njenu okolinu (životnu sredinu) nikada nije urađen. Ovo je bila zakonska obaveza (Radi se o lzvještaju o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu Detaljnog urbanističkog plana Danilovgrad Centar). Ovaj izvještaj je trebao da ocijeni i uticaj PPOV-a na društveno- ekološke prilike rijeke Zete i njenih naselja, primarno centra Danilovgrada.
Umjesto da se uradi ovaj dokument, donešena je odluka o tome da nije potrebna Strateška procjena uticaja na DUP (DUP je usvojen 2016. godine).
Dokument koji je ocjenjivao uticaj PUP-a na lokalnu zajednicu i njenu okolinu nije dobio (pribavio) saglasnost od nadleznog organa za livotnu sredinu. PUP je usvojen 201 4. godine. Ovim dokumentom je ocijenjen uticaj svih projekata koji su predviđeni PUP-om pa i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (Izvještaj o strateškoj procjeni
uticaja na životnu sredinu Prostomo-urbanističkog plana Opštine Danilovgrad). Ovaj izvještaj nikada nije upućen Sektoru za zivotnu sredinu na saglasnost. Istovremeno nadležni sekretarijat lokalne samouprave za urbanizam nije dostavio Izvještaj Sektoru za životnu sredinu u kom je morala da stoji sveobuhvatna analiza uticaja na životnu sredinu i kvalitet života gradana.
– Firma (CEP-Beograd, Monte CEP-Kotor, Planet Cluster-kompanija) koja je uradila PUP je uradila i Izvještaj o uticaju PUP-a na zivotnu sredinu kada je na snazi bio stari Zakon o strateškoj procjeni uticaja. Po novom Zakonii koji je stupio na snagu 4 mjeseca nakon potpisivanja ugovora 2011. godine ovo nije dozvoljeno po članu 16 stav 6 Zakona o strateškoj procjeni uticaja („Službeni list RCG“, br. 80/05 i „Službeni list Crne Gore“, br. 73/10, 40/11, 59/11 ). Pravno Iice ili preduzetnik koji učestvuje u izradi plana i programa ne moze ucestvovati u izradi Izvještaja o strateškoj procjeni. Svakako ne postoji Saglasnost na lzvještaj o Strateškoj procjeni uticaja (SPU), što predstavlja ogromnu manjkavost. Bez te saglasnosti Plan sa izvještajem o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu nije mogao da se usvoj i na lokalnoj skupštini.
– Dokument koji ocjenjuje drustvenu i ekološku prihvatljivost postrojenja za precišcavanja otpadnih voda na lokalitetu ,.Landža”, nije uraden u skladu sa Zakonom o procjeni uticaja na zivotnu sredinu što proizilazi iz Elaborata o procjeni uticaja na iivotnu sredinu. I pored toga Agencija za zaštitu prirode i životne sredine je dala saglasnost na Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Agencija
daje saglasnost na elaborate i ako tehnicko-tehnološke karakteristike projekta u tom trenutku nijesu bile finalizovane. Elaboratom nije poznato kako će se upravljati aktivnim m uljem, niti koliki su troškovi održavanja postrojenja, kao ni način upravljanja u vanrednim okolnostima kada je lokacija pod vodom usled velikih padavina što se dešava najmanje jednom godišnje.
– Što se tiče učešća gradana na javnoj raspravi. sve i da je javna rasprava bila transparentna, građani nijesu bili obavezni da se uključe u proces javne rasprave. Koordinatori su bili u obavezi prvo da ispoštuju gore navedene propise. Bitno je istaći da tokom javne rasprave za PUP na kartama koje su istaknute u prostorijama Opstine Danilovgrad nije nigdje grafički prikazano postrojenje za tretman otpadnih voda. S obzirom da DUP mora bili usaglašen sa PUP-om kojim je predviđeno da „Landža“ bude sportsko-rekreativna zona, mještani su bili dovedeni u zabludu.
Problem nastaje zbog činjenice da u ni jednom grafičkom prilogu PUP-a na području „Landže“ nije ucrtan PPOV nego je predmetna zona namijenjena sportsko-rekreativnirn sadržajima (što je prikazano na slici broj 1.). Tek nakon izrade GUR-a ucrtava se PPOV što je u potpunoj kontradiktornosti sa planom višeg reda.
Slika br. I
Sada je nebitno da li je to namjerno urađeno ili slucajno ali da je ovo bilo vidljivo mjestani bi blagovremeno reagovali.
Projekat je dopunjavan nakon što je data ekološka sagJasnost tj. saglasnost na elaborate na procjenu uticaja na životnu sredinu, dakle dopune projekta nijesu anal izirana elaboratom. To znati da je investitor bio u zakonskoj obavezi da traži novu saglasnost podnošenjem novog zahtjeva jer je došlo do promjena – izmjena projekta.
Posebno napominjemo da nije izdata saglasnost na lzvjestaj o strateskoj procjeni uticaja na zivtnu sredinu. Citat iz Zakona o strateskoj procjeni:
Ocjena izvještaja o strateskoj procjeni Član 21
Organ nadlezan za pripremu plana i programa dostavlja organu nadležnom za zas“titu iivotne sredine na saglasnost izvještaj o strateskoj procjeni, sa izvještajem o usešcu zainteresovanih organa i organizacija i javnoj raspravi iz člana 20 stav 1 ovog zakona.
Po dobijanju izvještaja iz stava 1 ovog člana organ nadležan za poslove zaštite životne sredine može pribaviti mišljenje drugih ovlašcenih organizacija ili stručnih lica za pojedine oblasti ili može obrazovati Komisiju za ocjenu izvještaja o strateskoj procjeni.
Hronoloski prikaz procjcne uticaja projekta na životnu sredinu:
Tokom 2019. godine Agencija je vodila postripak procjene uticaja na životnu sredinu. Zvanicno ispred Agencije postupak je vodila slozbenica Jasmina Janković. Tokom postupka procjene uticaja i redovnu komunikaciju ispred Opstine Danilovgrad i Agecncije su imali Zorica Kovačević i Ilija Radović.
– A gencija tokom procjene nije odgoyorila na pitanj a koja su upitiIi građani. Takođe nije odgovorila na pitanja koja je uputio Sekrretarijat Opstine DaniIovgrad koji je nadlezan za zaštitu žiotne sredine već se vodila dopisom koji je Agenciji uputio Kabinet predsjednika Opstine Danilovgrad. To znaci da su dva različita dopisa koja su među sobom kontradiktorna upućena od Opstine, dok je Agencija prihvatila onaj na osnovu kojeg nije morala dodatno da uputi elaborat na doradu.
Da bi se dala saglasnost na Elaborat, projekat treba biti uskladen sa Elaboratom. To nije uradeno. Elaborat je naveo da ce regulisati neprijatne mirise a što i nije objasnio na koji način će se to realizovati. Takođe eIaborat nije naveo konkretne mjere kako ce se smanjiti uticaj na zivotnu sredinu i lokalnu zajednicu. U Elaboratu nije prikazano kako ce funkcionisati kupola ko ja ce imati funkciju akumulacije neprijatnih mirisa. U Elaboratri nije objasnjeno kako će se upravljati aktivnim muljem koji je potencijalni Izvor zaraznih bolesti. Ovo je bitnos jer se postrotenje nalazi na svega 300 do 500 mod vrtica, doma zdravlja i svih danilovgradskih škola. U Elaboratu nijesu date tehnološke karakteristike
postrojenja i nijesu ponuđena alternativna rjesenja.
Elaborat ne pojasnjava kako ce projekat uticati na Park prirode „Rijeka Zeta”. Elaborat je trebao blti vracen na dorađu ali nije vec je usvojen nekolko dana prije objavljivanja odIuke o proglašenju parka prirode rijeka Zeta u SIužbenom listu Crne Gore. Ovo je indikativno jer ukazuje na to da postoje greske u procjeni uticaja i da Agencija nije namjerno
navela u elaboratu da će postrojenje biti baš u zoni parka. a da se tretirana otpadna voda ispušta u drugu zonu parka prirodetj. u glavni vodeni tok. To znaci da je Agencija morala da uzme u obzir odluke o proglašenju doline rijeke Zeta Parkom prirode.
– Opstina Danilovgrad je 2020. godine. angazovala firmu ”1WA Consalt”doo – Bar. koja je izradila „Stručno mišljenje o uticaju PPOV-u Danilovgradu na životnu sredinu“. Koja takođe u zaključku ukazuje na nedostatke predmetnog postrojenja.
Zakliučak:
“Da predmetna lokacija nije adekvatna za ovaj tip objekta.
Posebno je važno da je i pored svih primjedbi ovaj Elaborat usvojen nekoliko dana prije proglašenja Parka prirode „Rijeka Zeta“. Komisija smatra da se posebno mora voditi računa o Parku prirode Zeta, jer sporno postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda pokriva neznatan dio otpadnih voda Bjelopavlićke ravnice.
Predlog Komisije je da se PPOV gradi na drugoj lokaciji, kao što je na primjer lokacija u okviru Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija. Prednost ove lokacije jeste državna svojina (nepotrebna eksproprijacija), a na navedenoj lokaciji već postoji i manje postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Takođe, u neposrednoj blizini ove lokacije nema naselja, čime bi se izbjeglo eventualno nezadovoljstvo građana. Izmještanje PPOV na ovu lokaciju dodatno bi poskupio Projekat, jer je potrebno postavljanje cijevi u dužini od oko 6 km.
Glavna prednost ove lokacije je i u tome što bi pokrila 100% otpadnih voda Bjelopavlićke ravnice uključujući i farme koji su veliki zagađivači okoline i samog Parka prirode „Rijeka Zeta“. Cjevovod bi pratio gravitacioni pad (profil terena), tako da ne bi trebalo dodatno postavljanje pumpnih stanica.
Uzimajući u obzir iskazano nezadovoljstvo građana i nedostatke samog projekta Komisija je dala predlog sveobuhvatnog rešenja problema, koji će dugoročno tretirati problem otpadnih voda na cjelokupnoj teritoriji Bjelopavlićke ravnice, sa posebnim akcentom na zaštiti Parka prirode „rijeka Zeta“.
Potrebno je pristupiti izradi izmjene i dopune DUP-a i kroz upotrebu član 218a Zakona o planiranju i uređenju postora. Ovim postupkom bi bilo omogućeno da firma koja je već angažovana nastavi radove na novoj lokaciji u najkraćem vremenskom periodu, a to znači da bi se izbjegle štete po državu koje bi mogle nastati usled raskidanja ugovora sa istom.”
Comments