By 
Problem napuštenih, otrovanih i zlostavljanih pasa u Danilovgradu i dalje je aktuelna tema, uprkos apelima građana i aktivista. Opština Danilovgrad najavila je danas angažovanje stručnih lica sa iskustvom u radu sa problematikom pasa lutalica, uz napomenu da samo postojanje azila nije dovoljno za trajno rješavanje ovog problema.
Kristina Ćetković, jedna od onih koji se zalažu za prava životinja, ističe da Opština Danilovgrad nije preduzela napore kako bi se ovaj problem sistemski riješio.
,,Jedino ako nisam informisana dovoljno i nisam u toku da je Opština preduzela niz koraka koje je trebalo već da ima završene kada je u pitanju ova tema“, kaže Ćetković. Ona naglašava da ne postoji Lokalni plan za kontrolu populacije pasa, niti sklonište za napuštene ljubimce, subvencije za sterilizaciju i čipovanje, kao ni redovne kontrole vlasnika pasa. Jedini zvanični potez Opštine, prema njenim saznanjima, odnosi se na saradnju sa Komunalnim preduzećem i pansionom Leo iz juna 2023. godine, ali bez jasnih podataka o broju sterilizovanih pasa i daljem postupanju sa njima.
Na pitanje o učestalosti trovanja i zlostavljanja pasa, Ćetković odgovara da vjeruje da ni nadležne institucije ne posjeduju informacije, te smatra da one ne žele da se bave ovom temom, pa tako obeshrabruju i one koji žele da prijave.
,,Preporučujem da samo urade internet pretraživanje i informišu se da je u Danilovgradu bilo i osoba koje su uhvaćene kako seksualno zlostavljaju životinje, ranjavaju, truju, i koje su na žalost puštene na slobodu“, ističe sagovornica.
Ona navodi konkretan slučaj psa ranjenog metkom, čiju su veterinarsku dokumentaciju i metak predali policiji, ali bez ikakvog rezultata. ,,Pas nije bio vezan, policija nije našla krivca, nije bilo očevidaca i – to je to,“ dodaje ona. Takođe smatra da ni građani, a ni institucije, ne shvataju ozbiljnost zlostavljanja i mučenja životinja, jer isto može predstavljati opasnost i po njih same.
,,Mnoge organizacije, među njima i „sPas“ godinama bez uspjeha upozoravaju da je mučenje i zlostavljanje životinja tek prvi korak u razvoju ponašanja psihopata i sociopata, i da je samo pitanje vremena, kada će se osnažiti, ili nereagovanje institucija ili malim kaznama, da pređu ne „veći novo“, uglavnom na kategorije koje su takođe slabije u odnosu na njih, a to su na žalost djeca, žene i drugi. I umjesto u korjenu da bude kažnjeno i adekvatno postupano sa takvim ponašanjem, trovanje i zlostavljanje se podstiču, kao načini rješavanja populacije bezdomnih životinja“, navodi Ćetković.
Ćetković smatra da Opština ne treba da čeka predloge građana, već da je potrebno da sama preduzme konkretne mjere. Ističe da bi rado učestvovala u eventualnom javnom pozivu Opštine za rješavanje ovog problema, s obzirom na svoje iskustvo u izradi Nacionalne strategije i radu u različitim grupama na nivou Glavnog grada. Takođe, vjeruje da u Danilovgradu postoji još entuzijasta spremnih da doprinesu ovom pitanju, posebno imajući u vidu da u opštini već postoje registrovani pansioni i skloništa, kao i da su nadležne institucije godinama izdvajale sredstva za rješavanje problema bezdomnih životinja.
Ćetković ističe da je ključno rješenje problema bezdomnih pasa podizanje svijesti i empatije među građanima. ,,Životinje su dio prostora u kojem živimo i moramo naučiti kako da s njima dijelimo životni prostor, umjesto da ih zatvaramo u azile“, kaže ona, dodajući da je važno i edukovati djecu o odgovornom odnosu prema životinjama.
Jedan od neizostavnih koraka jeste i kažnjavanje nesavjesnih vlasnika. ,,To znači da gradsko preduzeće koje je Odlukom zaduženo za ovo pitanje treba da vrši redovne kontrole i kažnjava vlasnike koji ne drže ljubimce u skladu sa Zakonom i Odlukom. Regulacija razmnožavanja, nedozvoljavanje lutanja i slično, su samo neke od obaveza vlasnika. Većina bezdomnih pasa je nastala tako što vlasnici ne kontrolišu svoje pse, odnosno dozvoljavaju im da lutaju, pare se… Kada bi imali jedan primjer kažnjavanja nesavjesnog vlasnika, i te kako bi to bila poruka ostalim vlasnicima da je pas njihovo vlasništvo u pravom smislu te riječi, te da imaju zakonske obaveze njima“, objašnjava Ćetković.
Napominjemo da se lokalnom Odlukom o uslovima i načinu držanja kućnih ljubimaca, načinu postupanja sa napuštenim i izgubljenim kućnim ljubimcima, načinu zbrinjavanja i kontrole razmnožavanja kućnih ljubimaca, a članom 25 ističe sljedeće: ,,Vlasnik, odnosno držalac kućnog ljubimca je dužan da kontroliše njegovo razmnožavanje i onemogući mu svako neplanirano razmnožavanje.
Načini kontrole razmnožavanja kućnih ljubimaca su: fizička izolacija ženki u tjeranju (estrusu), sterilizacija i kastracija. Prilikom planiranja razmnožavanja kućnog ljubimca, vlasnik, odnosno držalac kućnog ljubimca dužan je da vodi računa o broju potomaka kućnog ljubimca radi obezbjeđivanja prostornih i drugih uslova. Vlasnik, odnosno držalac kućnog ljubimca odgovoran je za mladunčad kućnog ljubimca. Ako vlasnik, odnosno držalac kućnog ljubimca ne želi ili nije u mogućnosti da samostalno zbrine mladunčad kućnog ljubimca, nakon osam nedelja starosti, dužan je snositi troškove njihovog zbrinjavanja od strane privrednog društva, drugog pravnog lica ili preduzetnika.” Takođe ćemo podsjetiti da su: neobezbjeđivanje preventivnih, dijagnostičkih, higijenskih i terapeutskih mjera za očuvanje zdravlja životinja i sprečavanje bola, patnje, straha, stresa i smrti, kao i nedovoljno osiguranje psa u dvorištu ili drugom otvorenom prostoru, usljed čega pas može pobjeći i ugroziti sigurnost građana, tek neke od radnji koje su spomenutom Odlukom kažnjive iznosom od 150 eura do 3.000 eura.
Subvencije ključne
Ćetković je istakla da su subvencije za sterilizaciju, vakcinaciju i druge veterinarske usluge jedno od ključnih dugoročnih rješenja za kontrolu populacije pasa. Prema njenim riječima, Opština bi mogla finansijski pomoći vlasnicima kojima sterilizacija predstavlja veliki izdatak, čime bi se direktno dao doprinos u rješavanju prekomjerne populacije pasa. Navela je da su slični programi već sprovođeni u glavnom gradu, te da bi njihovo uvođenje u Danilovgradu, uz aktivno uključivanje mjesnih zajednica, omogućilo bolju evidenciju broja ljubimaca. Takođe je ukazala na problem nedostatka veterinarskih ambulanti koje vrše sterilizacije u Danilovgradu, već se one obavljaju u Podgorici ili Nikšiću. Dodala je i da bi organizacija Kotor Kitties, koja već sarađuje sa sPas-om, mogla pružiti podršku u edukaciji i obuci lokalnih veterinara za izvođenje ovih procedura.
Kada je riječ o azilu kao rješenju, Ćetković naglašava da Opština Danilovgrad već godinama ne ispunjava svoju zakonsku obavezu da ga osnuje. Ipak, smatra da bi se kroz privatno-javno partnerstvo i saradnju sa postojećim skloništima moglo doći do privremenog rješenja. ,,Azil nije dugoročno rješenje, već samo prelazna stanica do udomljavanja životinja. Ideja skloništa jeste da budu samo prelazni korak u zbrinjavanju bezdomnih i napuštenih životinja do njihovog novog doma. To podrazumijeva da nakon zbrinjavanja, veterinarske obrade (sterilizacije, vakcinacije i drugih veterinarskih intervencija), te iste životinje (psi ili mačke) budu socijalizovane za život u domu, oglašene za udomljavanje i na kraju smještene kod novih vlasnika.“
Ćetković je naglasila da psi koji godinama žive na ulicama i u određenim kvartovima ne bi trebalo da budu trajno smješteni u azile, već da kroz njih samo privremeno prođu u sklopu programa Uhvati-Steriliši-Pusti. Objasnila je da bi nakon sterilizacije i veterinarske obrade ti psi trebalo da budu vraćeni na lokacije na kojima su ranije boravili, gdje bi o njima brinuli građani. Ovakav pristup ne samo da smanjuje troškove održavanja azila, već i podstiče empatiju i osjećaj odgovornosti zajednice prema životinjama koje su postale dio njihovog okruženja.
Ćetković je istakla da sprovođenje kontrole držalaca životinja zavisi prije svega od volje nadležnih institucija. Smatra da Opština i Komunalno preduzeće mogu pomoći građanima kroz različite programe i dati im razuman rok da obezbijede uslove za adekvatno držanje pasa. Takođe, dodala je da se može zatražiti pomoć veterinarskih inspektora, koji bi vlasnicima dali rok za usklađivanje sa propisima.
Ukoliko ovi koraci ne daju rezultate, Ćetković smatra da su kazne najefikasniji način za poštovanje zakona i podizanje svijesti o odgovornom vlasništvu. Naglasila je da bi redovne kontrole i sankcionisanje nesavjesnih vlasnika brzo doveli do promjena, a da bi se u javnosti ubrzo proširila informacija da se u Danilovgradu počelo kažnjavati neadekvatno držanje pasa, što bi dodatno podstaklo vlasnike na odgovornije postupanje.
Ćetković je navela da se pojedine opštine u Crnoj Gori, poput Podgorice, Bara, Nikšića i Tivta, izdvajaju po uspješnijem pristupu rješavanju problema bezdomnih pasa. Istakla je da su ove lokalne samouprave prepoznale važnost saradnje sa volonterima i organizacijama koje se bave zaštitom životinja, što smatra ključnim za postizanje dugoročnih rezultata.
Azil koji koriste Tivati i Kotor Foto Radio Kotor
Posebno je pohvalila Opštinu Tivat, koja sistematski sprovodi potrebne mjere i aktivno sarađuje sa volonterima, veterinarima i građanima. S druge strane, ukazala je na problem opština koje izdvajaju značajna sredstva za obeštećenja na osnovu ujeda pasa, pri čemu sumnja da su neki od tih slučajeva lažni ili da su napade izazvali vlasnički psi, a ne bezdomni. Kao primjer dobre prakse navela je Opštinu Vrbas u Srbiji, koja je pravno dokazala lažni slučaj ujeda i sankcionisala počinioca. Smatra da bi sličan presedan u Crnoj Gori pomogao da se stane na kraj zloupotrebama u ovoj oblasti.
Govoreći o svijesti građana, Ćetković je istakla da je ona na veoma niskom nivou i da se odgovorno vlasništvo shvata ozbiljno samo među malim brojem ljudi, uglavnom aktivista. Ukazala je na raširene predrasude i izgovore protiv sterilizacije, poput uvjerenja da je to „protiv prirode“ ili da je „skupo“, dok ti isti vlasnici nerijetko bez imalo griže savjesti odbacuju novorođene štence. Posebno je naglasila okrutnost takvih postupaka, ističući da se često dešava da se tek rođeni psići bacaju u smeće ili rijeke, dok majke panično tragaju za njima. ,,Tu istu kesu bace na smeće ili u rijeku, dok majka zalud cvili za njima i panično luta i traži ih svuda, a oni jadni umiru jedno po jedno u najvećim mukama, ni krivi što su rođeni. Samo zlom sudbinom dospjeli u ruke nečovjeka.“
Comments