Crnogorsko društvo ekologa predalo Opštini Danilovgrad inicijative za spas rijeke Zete: Traži se monitoring kvaliteta vode i savjetodavni forum

Nakon višemjesečnog istraživanja i prikupljanja podataka na terenu, Crnogorsko društvo ekologa (CDE) predalo je Opštini Danilovgrad dvije konkretne inicijative koje za cilj imaju zaštitu rijeke Zete – uvođenje redovnog monitoringa kvaliteta vode i formiranje savjetodavnog foruma za Park prirode „Rijeka Zeta“.

Kako navode iz CDE, stanje rijeke Zete zahtijeva hitnu i odlučnu institucionalnu reakciju, budući da su zagađenje, divlja smetlišta i izostanak sistemske kontrole ugrozili njen opstanak. Inicijative su osmišljene na osnovu istraživanja sprovedenih u okviru projekta „Zeta kroz objektiv“, realizovanog u saradnji sa Centrom za ekotoksikološka ispitivanja (CETI).

Tokom istraživanja, uzorkovana je voda na devet lokacija duž rijeke Zete i njenih pritoka. Analize su pokazale da postoje tri posebno problematične tačke: ispust iz klanice, izlivi iz Uprave za izvršenje krivičnih sankcija (UIKS) i lokacija Landža, gdje se u rijeku ulivaju otpadne vode iz gradskog jezgra. Iako su parametri na drugim lokacijama, uključujući i popularna kupališta, većinom u granicama dozvoljenog, tragovi ulja, masti i deterdženata ukazuju na prisustvo difuznih izvora zagađenja.

Pored zagađenja otpadnim vodama, duž toka rijeke dokumentovano je više od 50 nelegalnih smetlišta. Ovi podaci, ističu iz CDE, potvrđuju da je Zeta pod ozbiljnim pritiskom i da je uspostavljanje sistema za praćenje kvaliteta vode neophodno.

Predloženi sistem monitoringa oslanja se na mehanizme predviđene Lokalnim akcionim planom za biodiverzitet Opštine Danilovgrad. Budžet za njegovu realizaciju već postoji, ali, kako poručuju iz Društva, potrebna je politička volja za sprovođenje.

Druga inicijativa predviđa formiranje savjetodavnog foruma za Park prirode „Rijeka Zeta“. Forum bi okupljao predstavnike lokalne samouprave, relevantnih institucija, stručnjake, nevladine organizacije i građane, s ciljem da prati implementaciju mjera zaštite, predlaže nova rješenja i jača ulogu zajednice u odlučivanju o pitanjima koja se tiču Zete.

Kako navode iz CDE, ponuđena rješenja su usklađena s važećim strateškim dokumentima Opštine Danilovgrad, a njihova implementacija bi značajno doprinijela zaštiti i revitalizaciji rijeke.

Projekat „Zeta kroz objektiv“ realizovan je kroz program „Podržani = Osnaženi“, koji sprovodi Fond za aktivno građanstvo (fAKT) u partnerstvu sa Zakladom Slagalica iz Hrvatske, uz finansijsku podršku Evropske unije i Ministarstva javne uprave.

Iz Crnogorskog društva ekologa poručuju da priroda više ne može da čeka i da su predložene inicijative samo prvi korak ka dugoročno održivom upravljanju rijekom Zetom. Ostaje da se vidi hoće li lokalna uprava u Danilovgradu prepoznati važnost trenutka i preći sa planova na djelovanje.