Spuška tvrđava sa tabljom se nalazi u Spužu. Turci su pod nadzorom Hodaverdi paše prvih godina XVIII vijeka podigli utvrđenje, grad na površini od 1400m^2, sa kulama, jakim bedemskim zidovima, prilaznim putevima, kapijama, kućama za dizdara, boravak straže itd. Utvrđenje je nastalo zbog dugih i upornih nastojanja Crnogoraca da se, prekidajući ratničke turske kolone, plijeneći njihove trgovačke kanale i diplomsku poštu otrgnu od okupacije.

U podnožju glavice i na granicama naselja izgrađene su jake gradske kapije: Adska, Burumska, i Alijagića kapija, kao i zaštitne kuće sjevernim obodom spuškog polja. Spuž je poslije mnogih bitaka, sukoba, vojevanja, napada i upada u utvrđeni grad oslobođen 1879. godine nakon 400 godina.

Spuška tvrđava predstavlja turistički dragulj i lako može postati turistička atrakcija.

Tome se nadaju i mještani. Ukoliko opština i država, uz uređenje prilaznih puteva i staza, ljudima približe vrijednosti ovog jedinstvenog istorijskog kompleksa.

Ugašene fabrike

Ka­da se kre­ne od Spu­ža pre­ko Mar­ti­ni­ća po­red pu­ta se ni­žu ru­še­vi­na do ru­še­vi­ne. Već de­ce­ni­ja­ma one sto­je kao ni­je­mi svje­do­ci eko­nom­skog su­no­vra­ta ovo­ga kra­ja, ali i Cr­ne Go­re. Ne­ka­da su u ovom kra­ju ra­di­li ve­li­ki pri­vred­ni gi­gan­ti, od ko­jih su da­nas osta­le sa­mo ru­še­vi­ne i oče­ru­pa­ne ha­le. Iako se vi­še ni­ko na njih ne okre­će one su ide­al­na sce­no­gra­fi­ja za ne­ki rat­ni ili na­uč­no­fan­ta­stič­ni film o pri­rod­nim ka­ta­stro­fa­ma.

Od Fa­bri­ke sta­no­va u Spu­žu osta­li su sa­mo stu­bo­vi ne­ka­da­šnje ha­le. Bez kro­va, ogo­lje­ni, pred­sta­vljaju opasnost za lokalno stanovništvo.

Ci­gla­na je po­seb­na pri­ča. Na­kon što je ne­dav­no osta­la bez glav­ne zgra­de, jer su ci­gle iz zi­do­va od­ne­se­ne i pro­da­te za ne­ke dru­ge ku­će, na red je do­šla ha­la pre­kri­ve­na li­mom. Za krat­ko vri­je­me lim je ne­stao, krov je od­ne­sen. Još je osta­la sta­ra kon­struk­ci­ja, ali ni ona ne­će du­go.

Sta­ri­ji mje­šta­ni pri­sje­ća­ju se da su u ova dva ne­ka­da­šnja pred­u­ze­ća ra­di­le na sto­ti­ne rad­ni­ka. Do­sta zgra­da u glav­no­m gra­du iz­gra­đe­na je od gra­đe­vin­skih blo­ko­va ko­ji su se iz­li­va­li u Spu­žu, a iz po­go­na Ci­gla­ne iz­la­zi­la je gra­đe­vin­ska i osta­la ro­ba ko­ja je sti­za­la i pro­da­va­la se na tr­ži­štu o­nda­šnje ve­li­ke Ju­go­sla­vi­je.

Ne­što vi­so­či­je iz­nad Fa­bri­ke sta­no­va i Ci­gla­ne na­la­ze se ru­še­vi­ne sta­rog do­ma u Lju­tu­tu­ku. On je još pri­je dva­de­se­tak go­di­na na­pu­šten i od ta­da u nje­go­vu ob­no­vu ni­ko ni­šta ni­je ula­gao. Dom je da­nas sko­ro bez kro­va i tu sa­da sa­mo bo­ra­ve psi lu­ta­li­ce. A mje­šta­ni ovo­ga se­la u Mar­ti­ni­ći­ma pam­te da su se ne­ka­da ov­dje pri­ka­zi­va­li fil­mo­vi.

Jed­no vri­je­me dom je bio vla­sni­štvo lo­kal­ne upra­ve, ali na­kon do­no­še­nja no­vih pro­pi­sa i lo­kal­na upra­va od ovo­ga objek­ta di­gla je ru­ke.

Uglav­nom, od Spu­ža pre­ko Mar­ti­ni­ća ni­žu se sli­ke vi­še­de­ce­nij­skog za­bo­ra­va i pro­pa­da­nja ovo­ga kra­ja. U nju se sa­vr­šnje­no ukla­pa­ju i neo­bra­đe­ne nji­ve oko sta­rog pu­ta, ko­je su za­bo­ra­vi­le ka­da su zad­nji put ob­ra­đe­ne.

Mjesna zajednica

Administrator Instagram stranice The Stronghold of Spuž ka­že da je vi­še pu­ta putem društvenih mreža nad­le­žne upo­zo­ra­vao na pri­vred­no i sva­ko dru­go pro­pa­da­nje Spu­ža.

-Vri­je­me je da pred­stav­ni­ci lo­kal­ne upra­ve po­ve­du vi­še ra­ču­na o Spu­žu i već jed­nom poč­nu da rje­ša­va­ju na­go­mi­la­ne ko­mu­nal­ne i osta­le pro­ble­me. Pra­vi po­če­tak bio bi iz­bor pred­stav­ni­ka mje­sne za­jed­ni­ce. Iako su svi ro­ko­vi za for­mi­ra­nje MZ pro­šli nad­le­žni­ma u Da­ni­lov­gra­du ni na pa­met ne pa­da da or­ga­ni­zu­ju mje­sne iz­bo­re i do­zvo­le gra­đa­ni­ma da iza­be­ru svo­je pred­stav­ni­ke. Pre­ko njih bi­smo lo­kal­noj upra­vi mo­gli da do­sta­vi­mo li­stu na­ših za­htje­va i da se na­da­mo da će se ba­rem dio re­a­li­zo­va­ti, zaključio je Administrator stranice The Stronghold of Spuž.

Lokalni parlament kao da je zaboravio na postojanje svih krajeva opštine Danilovgrad  prvobitno stanovnika koji žive u njima. Spuž je samo jedan od primjera nebrige. Možemo se okrenuti ka svim Danilovgradskim selima o čijoj putnoj infrastrukturi niko ne brine dok kompanije koje su degradirale puteve ne preduzimaju korake na sanaciji onog što su devastirale. Primjer su putevi u Mijokusovićima, Potočilu, Požaru i Mandićima ka Poviji. Više ih se ne sjete ni u predizbornim obećanjima. Ona su ipak rezervisana za put preko Martinića od Spuža do Danilovgrada. I tako u nedogled. Ili ipak ne?

Vratićemo se na pitanje iz naslova Ko zastupa interese Spuža u lokalnom parlamentu?